Zoeken
 


Sociaal psycholoog ‘Medische anti-roken wetenschap is middeleeuws exorcisme’

Laatste wijziging: vrijdag 19 december 2008 om 16:16, 1529 keer bekeken Print dit artikel Bekijk alle nieuws feeds van onze site
 
vrijdag 19 december 2008

In de aanloop naar Adolf Hitler’s ‘1000 jarige Reich’ in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw, leidde het streven onder de nazi’s naar raciale en lichamelijke zuiverheid tot de strengste antirookwetten ooit. Adverteren voor rookwaar werd verboden, evenals roken in openbare ruimten. Hitler, ooit zelf een straffe roker, profileerde zich nadrukkelijk als geheelonthouder tegenover tabaksliefhebbers als Churchill, Stalin en Roosevelt. Ook Franco en Mussolini die Hitler aanvankelijk ondersteunden lieten de rookwaar links liggen.

En in tegenstelling tot wat velen onverhoopt mogen denken: hier ligt de basis van de massa hysterie die vele hedendaagse overheden hun bevolking willen aanpraten aangaande het roken. Het gaat in de kern slechts over het onderdrukken van de vrije wil, de vrije mens, in een vrije wereld. Het ‘gezondheidsprobleem’ is daar als welkom element pas veel later bij bedacht. Socioloog Cas Wouters van de Universiteit van Amsterdam en ex-roker; ‘Hoe meer het beest in onszelf en de bestialiteit van de lagere klasse onder controle zijn gebracht, hoe meer we de dieren beschermen en de zuiverheid in onszelf omarmen. De roker bederft dat.’

‘Vanaf midden jaren negentig is roken langzamerhand een volksgezondheidsprobleem geworden’, constateert Toine Pieters, senior onderzoeker bij de vakgroep Metamedica van het VU Medisch Centrum en gelegenheidsroker. ‘Eerst lag de nadruk op de relatie met kanker, in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw kwamen daar hart- en vaatziekten bij. Vervolgens kreeg, onder invloed van de processen tegen de Amerikaanse tabaksindustrie in de jaren negentig, de antirooklobby de wind in de rug.’ Rokers veranderden van vrije jongens in slachtoffers van een corrupte, nietsontziende industrie die loog, bedroog en politici omkocht. Zielepoten die gered moesten worden. ‘Daarna kreeg ook het levensstijl-argument steeds meer voet aan de grond. Gezond leven werd een doel in zichzelf, en roken een speerpunt in het volksgezondheidsbeleid. De rokers werden behalve zielepoten, ook viezeriken. Met als voorlopig eindpunt dat het roken nu bijna is gecriminaliseerd’

‘Gezondheidsrisico’s in perspectief’

Socioloog Chip Huisman (Universiteit van Amsterdam, roker), die vijf jaar actief was in de verslavingszorg en nu werkt aan zijn proefschrift over rook-, drink- en blowgedrag bij jongeren zegt over het gezondheidsrisico van roken; ‘Je moet het allemaal in perspectief zien’.

Voorbeeld; ‘Het risico op een hartinfarct voor niet-rokende mannen is 7 op 100.000, dat is 0,007 procent. Zwaar rokende mannen hebben jaarlijks een kans van 104 op 100.000 om vóór hun 65ste een hartinfarct te krijgen, dat is 0,104 procent. Leg je die getallen echter op elkaar, dan hebben zware rokers 99,9 procent van de jaarlijkse kans van een niet-roker om te ontsnappen aan een hartinfarct.’

Huisman maakt nog een rekensommetje om wat hij ‘de retoriek van de statistiek’ noemt, te illustreren. ‘Volgens EU-cijfers sterven er in Europa 80.000 mensen per jaar aan de gevolgen van meeroken. Afgezien van de vraag of je dat eigenlijk wel kunt meten, is dat marginaal: een kans van 0,016 procent.’

Roken minder ongezond dan gedacht.

Dankzij de antirookcampagnes overschatten zowel rokers als niet-rokers de kans dat een roker aan zijn gewoonte overlijdt, schrijven de economen Wim Groot en Henriëtte Maassen van den Brink in hun studie ‘De economische effecten van (on)gezond gedrag’. Want roken is wel slecht, maar zó slecht nou ook weer niet. Dat er meer mensen vroegtijdig overlijden doordat ze roken, komt ook omdat onze levensverwachting steeds hoger wordt, zegt Huisman. ‘Hoe ouder je wordt, hoe meer kans je hebt op nare ziekten’.

Medicijnen tegen roken

Medicijnen tegen roken, het is de definitieve bevestiging van roken als ziekte: deviant gedrag dat we, zo snel mogelijk, moeten isoleren en uitbannen. Een praktijk die perfect aansluit bij de huidige antirookmaatregelen, maar waar sociaal psycholoog Peter Cohen, tot voor kort directeur van het Centrum voor Drugsonderzoek (Universiteit van Amsterdam, ex-roker), zich hevig tegen verzet.

Ik ben tegen het pathologiseren van de roker. Roken is ingewikkeld, sociaal aangestuurd gedrag dat we onszelf aanleren. Net zoals fietsen of viool spelen. En gezondheidsrisico’s zijn niet uniek voor roken; die heb je bijvoorbeeld ook als je fietst, vindt hij. Daarbij: ‘Dat iets een belasting kan zijn voor je gezondheid, wil niet zeggen dat het een ziekte is. Wonen is toch ook niet een ziekte omdat de meeste ongelukken in huis voorkomen?’

Voor Cohen is er geen twijfel mogelijk:‘Eerst was het de duivel die ons parten speelde, toen waren het onze seksuele driften, en nu zijn het stofjes die ons verslaafd maken aan vanalles en nog wat. De duiveluitdrijvers van toen zijn de verslavingsuitdrijvers van nu. Wat dat betreft zijn de Middeleeuwen nog springlevend.’

Precies zoals eerder onder de fascistische terreur van Adolf Hitler, ruim een halve eeuw eerder. De geschiedenis lijkt zich te gaan herhalen.



Bron: volkskrant

Voeg toe aan: