Het botfragment met daarin een tekening van een mammoet of een mastodont gekerfd. © ap

Wetenschappers hebben in het zuiden van de Amerikaanse staat Florida een botfragment gevonden van zo'n dertienduizend jaar oud, met daarin gekerfd een tekening van een mammoet of een mastodont. Het is mogelijk voor het eerst dat een prehistorische afbeelding van een dier met een slurf op het westelijk halfrond is gevonden, schrijven de onderzoekers in een artikel dat vandaag is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Archaeological Science.

'Het is behoorlijk opwindend, we hebben nog nooit zoiets gevonden in Noord-Amerika', zei Dennis Stanford, curator van de afdeling Noord-Amerikaanse archeologie van het Smithsonian Nationaal Natuurkundig Museum en medeauteur van het artikel.

Mensen joegen op deze dieren, aldus Stanford, en 'je ziet mensen allerlei soorten afbeeldingen maken die relevant en van belang voor hen zijn'.

'Van grote betekenis bij dergelijke vondsten is de tastbare, emotionele band die je voelt met mensen uit het verre verleden', zei Dietrich Stout, antropoloog van de Emory Universiteit in Atlanta, die niet deelnam aan het onderzoek.

In Texas zijn eerder in grotten afbeeldingen van dieren gevonden, maar die waren 'slechts' zo'n vierduizend jaar oud en dus veel recenter dan het botfragment. Dit stuk bot toont een afbeelding van 7,6 centimeter lang en 2,5 centimeter breed.

Sceptici
'Er heerste aanzienlijke scepsis over de authenticiteit van de gravure in het bot tot het uitvoerig was onderzocht door archeologen, paleontologen, forensische antropologen, materiaalkundigen en kunstenaars', aldus Barbara Purdy van de Universiteit van Florida. Purdy is de belangrijkste auteur van het artikel.

Het bot werd in 2006 of 2007 gevonden door een fossielenjager op een plek waar tussen 1913 en 1916 menselijke botten werden gevonden naast de botten van uitgestorven dieren uit de ijstijd. Pas in 2009, nadat de vinder het bot had schoongemaakt, werd duidelijk dat het niet om een doorsneevondst ging. Het botfragment was grotendeels versteend, waardoor het niet op de gangbare manier kon worden gedateerd. Omdat mammoeten en mastodonten in Amerika meer dan dertienduizend jaar geleden uitstierven, moet het fragment echter ouder zijn dan dat.

Authenticiteit
Toch wilden de onderzoekers zekerheid over de authenticiteit en niet de fout maken dat het hier ging om een poging prehistorische kunst na te bootsen. Daarom werd het stuk vergeleken met andere materialen die op de vindplek werden aangetroffen en werd het onder de microscoop bestudeerd. Hieruit bleek geen verschil in kleur tussen de groeven van de gravure en het omliggende materiaal. Dat wijst erop dat beide oppervlaktes even oud zijn. Bovendien waren er geen tekenen dat onlangs nog in het materiaal is gekerfd of dat de groeven met metalen gereedschap zijn aangebracht.

Het moest gaan om een oorspronkelijke gravure of een moderne namaak, zei antropoloog Christopher Ellis van de Universiteit van West-Ontario, en 'alle indicaties wijzen erop dat de inkervingen even oud zijn als het bot'.

Het enige ander prehistorische bot met een afbeelding van een mastodont dat in Noord-Amerika is gevonden is een exempleer dat in 1959 in Mexico werd ontdekt. Over de echtheid van dit bot bestond echter geen zekerheid en later is het bot zelfs verdwenen.

De bottekening vertoont overeenkomsten met afbeeldingen van dieren zoals die destijds in Europa werden gemaakt, wat de vraag opwierp of er op een of andere wijze sprake is van een verband. Het idee dat er in deze vroege periode een soort cultureel contact was tussen mensen aan beide zijden van de Atlantische Oceaan is eerder al eens voorgesteld door Stanford en anderen, maar kon altijd op scherpe kritiek rekenen. (Redactie/AP)