Dutrée vindt het belangrijk dat we een open debat voeren op basis van feiten en somt er een aantal op. Ik wil daar graag wat andere feiten tegenover zetten.

Een paar weken geleden stelde de Europese Commissie verschillende farmaceutische bedrijven in staat van verdenking. Het vermoeden is dat deze bedrijven over de rug van hun patiënten de prijs van hun medicijnen onwettig hoog proberen te houden. Ze hebben concurrenten betaald om te voorkomen dat goedkopere medicijnen dan die van henzelf op de markt komen. Het Deense farmabedrijf Lundbeck zou zelfs voorraden van hebben vernietigd.

Diezelfde week berichtte de NOS over de rechtszaak van Orphan Europe tegen een apotheker. Orphan was het medicijn van de apotheker na gaan maken en deed hem nu een proces aan de broek wegens patentschending. Want, heel raar, het medicijn was opeens vijftig keer zo duur geworden. Welke ontwikkelkosten moesten daarmee terugverdiend worden vraag ik me af. Of neem de veelbesproken vergoeding van de geneesmiddelen voor Pompe en Fabry. Misschien wil de heer Dutrée me eindelijk eens uitleggen waarom dat medicijn in de VS zo veel goedkoper is.

Nog een ander feit: de laatste jaren is slechts een klein percentage van de nieuwe geneesmiddelen echt vernieuwend. Er worden veel varianten van bestaande geneesmiddelen op de markt gebracht die weinig risico en veel winst opleveren. Maar omdat het net iets anders werkt, een pil in plaats van een spuit bijvoorbeeld, valt het wel onder het octrooi.

Ik ga het door Dutrée gewenste open debat graag aan. Maar laten we er dan ook echt een transparant debat van maken. Als het octrooisysteem het minst imperfecte is, staaf dat dan ook met de feiten. Maak openbaar wat de ontwikkelkosten zijn. Want de heer Dutrée neemt het me vast niet kwalijk dat ik gezien de miljarden winst die er worden gemaakt en de enorm gestegen uitgaven aan marketing en PR toch wat cynisch ben over de noodzaak van twintig jaar octrooi. Mogelijk wordt die noodzaak toch ook ingegeven door de spectaculaire prijsdalingen tot wel 80% na afloop van het octrooi.

De farmaceutische industrie heeft treffende overeenkomsten met de bankensector. Ook daar is sprake van perverse prikkels, en ongeduldige aandeelhouders die de sector loszingt van haar maatschappelijke taak. GroenLinks wil dat de alternatieve mogelijkheden voor regulering van de sector worden onderzocht. In Duitsland is bijvoorbeeld begin 2012 een wet aangenomen waarin de farmaceutische bedrijven een jaar de tijd krijgen om de meerwaarde van het nieuwe medicijn aan te tonen. Als dat niet lukt dan vallen ze onder de groep generieke geneesmiddelen, en zijn de geneesmiddelen dus een stuk goedkoper.

Ik lever dit plan graag in voor een beter voorstel. Maar we komen er niet met ideeën alleen. De noodzaak om in te grijpen is groot. De kosten in de zorg zullen de komende jaren stijgen. En niet de vergrijzing, maar juist de ontwikkelingen van medische technologie is daar de grootste katalysator van. Onder andere de achterban van de heer Dutrée dus. Daar moeten we nu op ingrijpen. Een nieuwe crisis – veroorzaakt door aandeelhouders en betaald door de meest kwetsbaren – is het laatste wat we willen.